Ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì là một trong những nét đẹp văn hóa của dân tộc có trên 1 triệu người sinh sống chủ yếu ở miền Bắc nước ta. Để tìm hiểu thêm về những nét văn hóa đặc sắc thông qua ẩm thực người Thái, hãy cùng MEDI Thiên Sơn theo dõi bài viết dưới đây.

Đặc trưng trong ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì

Một trong những nét đặc sắc trong ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì đó là tất cả các nguyên liệu nấu ăn đều được lấy hoàn toàn từ thiên nhiên như cá suối, rau rừng, hoa quả dại,…. Và các loại sản phẩm chăn nuôi của người Thái nuôi trồng như gà, lợn, trâu, bò,…. Gia vị của người Thái sử dụng cũng rất cầu kỳ như mắc khén, gừng tỏi, ớt và muối,….

Các món ăn của người Thái chú trọng phối hợp hài hòa đắng- cay-mặn- chát để tạo nên hương vị thơm ngon cho món ăn. Ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì hoàn toàn không dùng dầu mỡ, chủ yếu là các món nướng, hun khói, luộc, hấp. Một vài món ăn nổi tiếng của ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì đó là: pà pỉng tộp (cá nướng), khảu lam (cơm lam), nhứa mù khửa (thịt lợn hấp) hay nhứa giảng (thịt trâu hun khói),… đều được ướp các gia vị đặc trưng của người Thái. Chính vì vậy, các món ăn đều mang hương vị rất riêng biệt mà không nơi nào có được.

Một món không thể thiếu trong ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì được ví như nước mắm trên mâm cơm của người Việt đó là chẻo. Món thức chấm này tăng thêm hương vị cho các món ăn và giúp các món luộc thêm đậm đà hơn. Để chế biến được chẻo cũng rất kỳ công. Cá nướng được giã nhỏ và trộn cùng hỗn hợp muối, ớt và tời.

Tời là một loại gia vị được ủ từ đỗ lên men và giã lẫn với các loại lá cây. Sau đó sẽ được đặt trên gác căn bếp trong nhà sàn người Thái.Tời có mùi vị rất đặc biệt, nó chính là “linh hồn” của chẻo. Ngoài ra, rượu cần được lên men từ các loại lá, vỏ và rễ cây ủ cùng gạo nếp, nếp cẩm. Để rượu cần đạt được hương vị thơm ngon và riêng biệt của người Thái cần có các bí quyết ủ và thời gian ủ khác nhau của từng vùng và cách chọn lá để tạo nên hương vị thơm ngon, cay nhưng vẫn thanh ngọt, đậm đà.

Một vài món ăn nổi tiếng của ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì

Phương pháp chế biến món ăn của người Thái được lưu truyền từ đời này qua đời khác mà không phải theo công thức cố định hay qua trường lớp. Vậy nên những món ăn trong ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì vẫn giữ được những nét truyền thống, không lẫn lộn, pha trộn với bất kỳ dân tộc nào.

Chẳm chéo- Món gia vị không thể thiếu trong ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì

Ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì không thể bỏ qua gia vị chẩm chéo. Được làm từ ớt, tỏi, muối và mắc khén. Để tạo nên bát chẩm chéo dậy mùi, ớt sẽ được đem nướng giòn và có mùi thơm, và cay sẽ trộn với tỏi và muối, mắc khén, sau đó giã nhỏ.

Tỏi dùng để tạo nên chẩm chéo cũng là loại tỏi Tây Bắc, có mùi thơm khác so với những loại tỏi khác. Từ loại chẳm chéo với các nguyên liệu cơ bản, bạn có thể điều chỉnh để tạo nên những loại chẳm chéo với thành phần và khối lượng khác nhau để phù hợp với từng món ăn.

Ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì: thịt trâu gác bếp

Những miếng thịt trâu được cắt thành miếng dài và tẩm ướp các gia vị không thể thiếu trong hầu hết các món ăn của người Thái, đó là hạt mắc khén và hạt tiêu đen. Từng xâu thịt được treo trên trên gác bếp hoặc các xiên thịt treo trên bếp củi.

Khi được hun đủ thời gian, khói sẽ ngấm vào từng thớ thịt. Thịt trâu sẽ có màu đỏ sậm hơn và mùi khói thơm nồng được giữ lại, kết hợp cùng vị ngọt của thịt, cay và thơm của gia vị, thịt trâu dai dai, tạo nên món ăn vô cùng hấp dẫn.

Xôi ngũ sắc của người Thái

Xôi ngũ sắc là món ăn không thể thiếu của đồng bào dân tộc Thái trong mỗi dịp lễ Tết hay những ngày quan trọng trong năm. Nếp nương là loại gạo nếp nổi tiếng, sau khi nấu chín sẽ rất dẻo và hạt gạo có màu trắng trong, mang hương thơm của nếp mới.

Xôi sau khi đồ chín sẽ có mùi thơm, sau đó được nhuộm màu bằng các loại lá rừng tự nhiên. Xôi ngũ sắc cũng như tên gọi, có 5 màu, đó lầ trắng, đỏ, xanh, tím và vàng. Trong đó, màu trắng là màu nguyên gốc của gạo nếp đồ chín. Người Thái quan niệm 5 màu tượng trưng cho ngũ hành. Trắng là màu của kim, xanh là màu của mộc, đen (tím) là màu của thủy, đỏ là màu của hòa và vàng là màu của thổ. Xôi ngũ sắc là món ăn giúp mang lại nhiều may mắn và tốt lành đối với người dân tộc Thái.

Cá suối nướng (Pa pỉnh tộp) 

Pa pỉnh tộp là tên tiếng Thái của món cá suối nướng. Đây là món ăn cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái. Để làm món cá nướng thơm ngon và đúng vị nhất, nên chọn cá suối (cá sỉnh) hoặc cá chép. 

Cá sau khi được bắt từ suối lên sẽ được ướp gia vị cho ngấm từ 5- 10 phút. Bụng cá sẽ được nhồi các loại gia vị băm nhỏ. Với những con cá nhỏ, bạn có thể nướng kỹ và ăn cả xương. Cá to sau khi nhồi sẽ được gấp úp lại như cũ và kẹp vào que  nướng. Đặt cá nướng trên than hồng và đảo mặt cho đến khi cá có màu vàng ruộm và mùi thơm hấp dẫn.

Khi ăn sẽ cảm nhận được vị béo ngọt của cá nướng, vị cay của ớt và mùi thơm của các loại gia vị thấm đượm trong phần thịt cá. Món cá suối nướng có thể ăn cùng cơm trắng hoặc xôi đều rất ngon.

Ẩm thực dân tộc Thái Ba Vì chứa đựng văn hóa người Thái trong từng món ăn đặc sắc. Đến du lịch Ba Vì 1 ngày hoặc du lịch Ba Vì 2 ngày 1 đêm, du khách nên ghé thăm khu du lịch chữa lành MEDI Thiên Sơn. Tại đây, ngoài những món ăn của dân tộc Thái, ẩm thực dân tộc Mường Ba Vì, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn dược thiện vô cùng bổ dưỡng và tốt cho sức khỏe.